İshal, sulu ve çok miktarda dışkılama olarak tarif edilebilir. Normalde sindirim sırasında kalın bağırsak emilim işini yapargeriye kalan besin artıkları katı halde atılır. Bağırsakta sorun varsa ya da iltihaplı ise yeterince emilim olamaz ve sulu dışkı oluşur.
İshalin en sıkça görülen nedeni viral enfeksiyon veya bakteriyel toksinlerdir. Sağlıklı yaşam şartlarında, bolgıda ve su olduğunda, viral enfeksiyondan ishal olan bir kişi, ishalden bir kaçgünde, en fazla bir haftada kurtulur. Buna karşın hastalıklı veya kötü beslenenkişilerde ishal, sıvı kaybı nedeniyle düşük tansiyona, bayılmaya yol açabilirve tedavi olunmazsa hayati tehlike oluşturabilir.
Bu nedenler dışında daha ciddi hastalıklarınbelirtisi olabilir; dizanteri, kolera, botulizm veya crohn , ülseratif kolitgibi kronik bağırsak hastalıklarınaişaret edebilir.
Besin intoleransı da (Laktozintoleransı, glüten enteropatisi vb) ishal sebeplerindendir.
Akut ishal: Süre olarak iki haftayı aşmayan ishaldir.
Kronik ishal: Süre olarak iki haftadan daha fazla devam edenishaldir.
Akut (kısa süreli) diyare de, kronik (uzun süreli) diyare de su ve elektrolit emilimindeki bozukluktan oluşur. Akut diyare genellikle ani başlar ve sıklıkla kendi kendine durur.
Genelde hareket bozukluklarınıntanısını koymak zor olduğu için diğer mekanizmalar dışlandıktan sonra kalan tekseçenek olmasıyla varlığına hükmedilir.
AKUT İSHAL
Bu, iki haftadan kısa süren ishallerolarak tanımlanır ve enterit de denir. Sıklıkla enfeksiyondan kaynaklanır.
En sık görülen organizmalar Campylobacter (hayvan kaynaklıdır), Salmonella(hayvan kökenli), Cryptosporidium (hayvankökenli), Giardialamblia (içme suyunda yaşar). Daha ender olarak görülen Shigella (dizanteri) genelde insan kaynaklıdır. Kolera kalkınmış ülkelerde enderdir, genelde kanalizasyon suyunun kullanma suyuna karışmasıyla ilişkilidir. Escherichacoli da muhtemelen ishalin çok sık olarak nedenidir amarutin teknolojiyle tanınması zordur. Bölgeden bölgeye ve ülkeden ülkeye E.coli tipleri farklılık gösterir.
Virüsler, özellikle rota virüs çocuklarda,kreş çocuklarında en yaygın ishal sebebidir.
Toksinler ve gıda zehirlenmesiishalin nedenleri arasındadır. Genelde "gıda zehirlenmesi" aslında Salmonellaenfeksiyonudur. İshalin bir diğer nedeni sindirilemeyen malzeme içerenyiyecek maddeleridir.
Parazit ve bağırsak kurtları daishal yapabilirler ama bununla beraber kilo kaybı, sinirlilik, kızarıklık veanüste kaşınma da olur. En sık görülen kıl kurdu ciddi bir tıbbi sorundanziyade can sıkıcı bir durumdur. Diğer kurtlar, kancalıkurt, askaris , ve tenyatıbbi olarak daha önemlidirler. Kilo kaybı, kansızlık, halsizlik ve alerjisorunlarına neden olabilirler. Entamoebahistolytica' nın neden olduğu amipdizanterisi kanlı ishale neden olabilir. Uygun tıbbi bakım gerektirir.
Antibiyotik ve bazı ilaçlarınkullanımına bağlı görülebilir.
KRONİK İSHAL
İshalin uzun sürmesi enderdir. Bazıorganizmaların neden olduğu ishal yıllarca sürse de uzun vadeli bir hastalıkyapmaz. Böyle durumlarda genelde hasta zamanla düzelir ama taşıyıcı olur, yanihasta olmadan enfeksiyonunu sürdürür. Özellikle yiyecek servisi yapanlar vekurumsal işçiler için bu durum tedaviyi gerektirir.
Parazitler (amip ve kurtlar) mutlakatedavi edilmelidir. Salmonella insanlarda en sık görülen inatçı birbakteridir.
Emilim bozukluğu
Bunlar genelde ciddi tıbbi sorunlardır.Emilim bozukluğu (malabsorpsiyon) ince bağırsağın gıdayı emememe sorunudur,bazen sorun pankreas kaynaklı olabilir.
Nedenleri arasında şunlarsayılabilir: Çölyak hastalığı, gıda intoleransı, malabsorbsiyon sendromları, pernisiyözanemi, pankreas salgı bozuklukları, kısa barsak sendromu, radyasyon fibrozu(genelde kanser tedavisinin ardından olur) ve bazı ilaçlar emilim bozukluğunayol açabilir.
İnflamatuar bağırsak hastalığı
İki tip vardır, özellikleri benzerdir,nedenleri bilinmemektedir:
- Ülseratif kolit; kronik kanlı ishal ve kalın bağırsağın rektuma yakın bölümünün enflamasyonudur.
- Crohn hastalığı, kalın bağırsağın belli kısımlarını ve çoğu zaman ince bağırsağın uç kısımlarını etkiler.
Spastik kolon sendromu
Spastik barsak sendromu; son 3 ay boyunca haftada en az 3 gün süren,dışkılama ile giden karın rahatsızlığı veya ağrısı, anormal dışkı (ishal, kabızveya her ikisi) veya anormal dışkılama sıklığı ile seyreder. Busendromun belirtileri gıda alerjisi, infektif ishal, çölyak ve enflamatuarbağırsak hastalığı gibi çeşitli durumlarda görülebilir.
İSHALTEDAVİSİ VE HOMEOPATİK YAKLAŞIM
Burada ishalin akut tedavisindenbahsediyoruz. Kronik tedavi, ishalin temelinde yatan hastalığın tedavisi klasikhomeopati yaklaşımı ister ve hastadan çok ayrıntılı alınmış bir hikaye, takipgerektirir. Eğer ishale neden olan bir kronik hastalığınız varsa homeopatiuzmanı iletişime geçmeniz faydalı olur.
Homeopati holistik bir tıptır ve bütünholistik yaklaşımlar bağırsağın içeriğinin, florasının düzeltilmesini hedefler.Her türlü ishalde önemli olan önce sıvı ve elektrolitlerin emilim bozukluğutedavi edilmelidir. Sonra toksinlerden arındırılmalıdır. Homeopatik ilaçlarakut ishali düzeltebilirler. Burada kullanılan bir kısım remediler kronikishalde de kullanılabilir. İshalin şekline ve koşullarına göre hangi remediyiseçmeniz gerektiğine homeopati uzmanına danışarak kullanmanız tavsiye edilir. Akutdurumlarda düşük dozdan saat başı alabilirsiniz, üç doz sonra fayda görmemişsenizbaşka koşullar var mı sorgulanması gerekir.
ALOE
Gaz ve idrar çıkarırken dışkılar.Acil dışkılama ihtiyacı olur. Jöle kıvamındadır. Kanayan hemoroidi vardır.Dışkılamadan sonra iyi gelir. Anüste yanma vardır. Bütün karın gaz doludur, sıcakkötü gelir. Serin hava ve dışkılama iyi geliyorsa seçenek Aloe olmalıdır.
ARSENİCUMALBUM
Anüste, karında yanma vardır.Ağrısız çok acil dışkılama olur. Kötü kokulu dışkı, kokusuz gaz olur. Çok susuzlukhissedilir. Bulantı vardır. Ölüm korkusu olabilir. Sıcak ve süt içmek iyigelir. Soğuk yiyecek içecek kötü gelir.
CHİNA
Sarı renkli bol sulu dışkılamavardır. Genelde yemekten sonra dışkılama olur. Solukluk ve halsizlik belirgindir. Dışkılama öncesi kolik (karında ağrı)olur. Gece kötüleşir, basınç, dokunma kötü gelir. Gevşek giysiler, oruç tutmakiyi gelir.
PODOPHYLLUM
Ağrısız ishaldir. Bol karıngurultusu vardır. Sulu fışkırır tarzda çoklukla sarı renkte olur. Dışkılamasonrası kötüleşme bayılma hissi olur. Yemek ve içmek ishali artırır, sıcak ve sabahkötüleşir. Karnı ovmak, uzanmak iyi gelir.
SULPHUR
Sabaha karşı yataktan kaldıran acilve şiddetli diyaredir. Anal sfinkterler gevşektir. Köpüklü, kötü kokulu ishaldir.Kötü vücut kokusu, anüste yanma vekaşıntı vardır. Yatağın sıcağından bile rahatsız olur. Sürekli dışkılamaihtiyacı hisseder. Yemek içmek, süt, gece, cilt hastalıklarının baskılanmasıkötü gelir.
VERATRUM ALBUM
Kolikle birlikte diyare vardır. Kusma eşlik eder. Bıçak gibi keskin ağrı, soğuk terleme, pirinç suyu gibi ishal, çok miktarda dışkılama olur. Dışkılama sonrası bitkinlik hisseder. Soğuk içecek, hareket, mens, sıcak hava kötüleştirir. Sıcak içecekler, yürümek iyi gelir. Asitli, soğuk içecek ve ekşi meyveler ister.