Bilim mi, Sihir mi?

200 yıldan beri insanlarda, hayvanlarda hatta bitkilerde iyileştirici (tedavi edici) etkisi gözleme dayanarak bilinen homeopatinin hangi mekanizmayla çalıştığı “bilimsel” denen yöntemlerle şimdiye kadar saptanamamıştır. Zira homeopatik ilaç yapımında kullanılan bitkisel, hayvansal vaya mineral maddeler içinde bir molekül madde kalmayana kadar sulandırılarak “remedi “ denen ilaçlar hazırlanmaktadır. Her şeyin bilimsel tarafını bilmek isteyenler de buna dayanarak, kişilere sadece su verildiğini iddia edip homeopatiye kaşı çıkmaktadırlar. Ancak her şeye rağmen homeopati varlığını sürdürmeye devam etmektedir.

Son zamanlarda internette homeopatiyle ilgili pek çok video dolaşmakta. Bu konuda BBC nin “Horizon” programında yaptığı bir yayının videosuna rast geldim seyrettim. Program yakın zamanlarda yine homeopatik bir remedinin “bilimsel” bir yolla etkisinin İngiliz bir hanım profesörün yaptığı bir deneyle göstermiş olduğunu söylemesiyle başlıyor ve geriye giderek 1998’lerde Fransız bilim adamının yaptığı deneylere gidiyor. Dr. Jacques Benveniste içinde bir molekül bile kalmayacak kadar  sulandırılmış maddeler ile boş suyun test tüplerinde bazı etkilerini araştırıyor. Bulduğu sonuçlar “suyun hafızası var” ve bu sonuçları “Nature” dergisinde paylaşıyor. Bu yayının bilimsel çevrelerden alacağı tepkiden korkan derginin editörü  Dr.Benveniste’nin çalışmasını tekrarlaması için 2 kişi tutuyor. Bunlardan biri bilimle hiç ilgisi olmayan ünlü “sihirbaz Randi”. İşi göz boyamak olan Randi’nin gözeteminde deney tekrarlanıyor ve sonuçlar farklı çıkıyor makale yayından alınıyor ve konu kapanıyor.

Yıllar sonra Belfast’tan bir farmakoloji profesörünün alerjik kişilerde aşırı sulandırılmış (homeopatik düzeyde) histamine yanıt olarak kanda artan bazofilleri saptamasıyla tekrar gündeme geliyor. Bu profesör hanım da beklemiyordum ama su ile sulandırılmış histamin arasında farklı sonuçlar var diyor. Bu söylenti yayılınca bizim ünlü sihirbaz yine sahneye çıkıyor bunun doğruluğunu ispat edene 1 Milyon dolar vereceğini söylüyor. BBC paraya talip oluyor ve deneyi bilimsel bir ekip kurarak yine sihirbazın gözetiminde tekrar ediyor. Bu sefer sonuçlar istatistik  olarak anlamlı değildir çıkıyor ve kanal parasını alamıyor. Bilimsel bir altyapıdan gelmekle birlikte inanmış bir homeopat olarak  BBC’nin bir sihirbaz yardımıyla bulduğu sonuçları beni hiç etkilemediğini belirtmeliyim.

Homeopatinin en birinci kuralı şudur. Homeopati hastalığı değil hastayı tedavi eder. Biz labaratuar sonuçlarını düzeltmeyi hiç amaçlamıyoruz, hastanın iyileşmesini istiyoruz.  Bu çalışmadaki örneği ele alırsak; değişik türdeki alerjilere, alerjinin çeşidine göre, oluş özelliklerine göre, ve en önemlisi kişinin kendi yapısına göre “remedi”seçeriz. Kanındaki bazofil sayısına göre ilaç vermeyiz, bazofillere etki eden histamin de vermeyiz.Her hastada başka başka ilaçlar işe yarar.Kanımca homeopati hücresel veya moleküler düzeyden daha derin ve ince bir düzeyde etki yapmaktadır. Bugünkü “bilimsel” düzeyimiz henüz bunu açıklayamaya yeterli değildir. BBC ‘nin bu programı homeopatinin hala yaygın şekilde kullanıldığını dile getirmekte ancak “suyun hafızası” olduğunu kanıtlayamamaktadır. Bunun için de asıl işi göz boyamak olan bir sihirbazın desteklediği ve denetlediği bir ortamda yapmaktadır. Bu programda ; İngiliz Kraliyet ailesinin de ağırlıklı olarak homeopati kullandığı bir ülkenin resmi yayın organı olan BBC homeopatiye gözünüz hangi taraftan boyanmışsa o taraftan bakın demektedir.